Thuốc tiêm tránh thai được nghiên cứu từ thập niên 1960 và bắt đầu được bán rộng rãi từ đầu thập niên 1970. Tính đến đầu thế kỷ này, đã có khoảng 100 triệu phụ nữ ở 90 quốc gia sử dụng phương pháp này. Ở Việt Nam, thuốc tiêm tránh thai hiện đã có mặt ở một số tỉnh thành, tuy nhiên chưa được phân phối rộng rãi toàn quốc. Thuốc chứa hormone progesterone và chỉ cần tiêm một lần vào bắp. Progesterone sẽ dần được giải phóng vào cơ thể, giúp ngừa thai trong một khoảng thời gian dài, có loại hiệu quả 1 tháng và 3 tháng. Hãy cùng Phòng khám sản Hồng Hà tìm hiểu thêm về ưu và nhược điểm của việc dùng thuốc tiêm tránh thai.
Ưu điểm:
Thuốc tiêm tránh thai có tác dụng ức chế rụng trứng hoàn toàn (100%) và làm đặc chất nhầy ở cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào tử cung, mang lại hiệu quả ngừa thai cao (99,6%). Với liều tiêm cao (150mg/lần), thuốc hấp thu chậm, hiệu quả kéo dài, chỉ cần tiêm 1 lần có thể ngừa thai trong 3 tháng, tương tự như biện pháp đình sản tạm thời. Thuốc không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nếu muốn có thai lại chỉ cần ngừng sử dụng vài tháng. Thuốc tiêm tránh thai còn giúp duy trì sự tiết sữa và có thể tiết vào sữa với lượng rất nhỏ (0,02 – 0,08 µg/kg/ngày), không gây tác động tiêu cực đến sự phát triển chiều cao, cân nặng và trí tuệ của trẻ bú mẹ. Vì vậy, phương pháp này vẫn phù hợp với phụ nữ cho con bú.
Phương pháp này không gây ra rối loạn về mạch, huyết áp, cũng không ảnh hưởng đến quá trình sản xuất steroid và miễn dịch, không gây phù nề hay làm phát triển u xơ tử cung, vì vậy có thể sử dụng cho phụ nữ bị u xơ tử cung. Thuốc tiêm tránh thai cũng có thể dùng cho người mắc bệnh van tim chưa có biến chứng, nhưng không nên sử dụng cho người có bệnh tim nặng như nhồi máu cơ tim hay viêm tắc tĩnh mạch.
Nhược điểm:
Tác dụng phụ của thuốc tiêm tránh thai:
- Mất kinh: Khoảng 60% người dùng có thể gặp hiện tượng mất kinh, do tác động của progestin, khiến niêm mạc tử cung không phát triển và không có kinh nguyệt. Hiện tượng này không gây hại cho sức khỏe và khả năng sinh sản sau này.
- Rong kinh: Một số người có thể bị rong kinh hoặc rong huyết trong những lần tiêm đầu tiên, nhưng hiện tượng này thường sẽ hết sau vài tháng. Băng kinh (ra máu nhiều hơn bình thường) rất hiếm gặp.
- Tăng cân: Một tác dụng phụ khá phổ biến là tăng cân nhanh chóng, có thể lên đến 10kg sau 3 năm sử dụng. Nếu có hiện tượng tăng cân, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chuyển sang biện pháp khác.
- Loãng xương: Dùng thuốc tiêm tránh thai kéo dài trên 2 năm có thể làm giảm mật độ xương, gây loãng xương, đặc biệt nếu dùng lâu dài.
- Thay đổi tâm trạng: Người dùng thuốc tiêm tránh thai có thể gặp thay đổi tâm trạng như khi mang thai, có thể buồn bã, dễ cáu giận, hoặc mệt mỏi. Nếu triệu chứng kéo dài, cần được điều trị.
- Nhức đầu và các triệu chứng khác: Đau đầu, đau bụng dưới, căng vú và buồn nôn là các triệu chứng có thể gặp, nhưng thường không nghiêm trọng và có thể xử lý bằng các phương pháp thông thường.
Ai không nên sử dụng thuốc tiêm tránh thai?
Phương pháp này không phù hợp với những phụ nữ trong các trường hợp sau:
- Đang mang thai hoặc mắc ung thư vú.
- Có nguy cơ cao mắc bệnh mạch vành (tuổi cao, hút thuốc, tiểu đường, huyết áp cao).
- Có bệnh lý về huyết áp cao hoặc các vấn đề về mạch máu.
- Đang bị hoặc đã từng bị thuyên tắc tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi, tai biến mạch máu não hoặc thiếu máu cơ tim.
- Mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống hoặc có vấn đề về tiểu cầu.
- Có hiện tượng ra máu âm đạo bất thường chưa được chẩn đoán.
- Đã từng bị ung thư vú và không có dấu hiệu tái phát trong 5 năm qua.
- Người bị tiểu đường có biến chứng hoặc đã mắc bệnh trên 20 năm.
Vì những đặc điểm trên, các bác sỹ của Phòng khám sản Hồng Hà khuyên: Trước khi quyết định sử dụng thuốc tiêm tránh thai, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra sức khỏe và nhận tư vấn về biện pháp phù hợp nhất.
